زندگینامه: طاهره صفارزاده (1315-1387)

طاهره صفارزاده، شاعر، نویسنده، محقق و مترجم قرآن در 27 آبان سال 1315 در سیرجان به دنیا آمد.

وی در 6 سالگی تجدید و قرائت و حفظ قرآن را در مکتبخانه محل زندگی خود آموخت و تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در کرمان گذراند.

صفارزاده نخستین شعرش را در 13 سالگی سرود و اولین جایزه شعر را که یک جلد دیوان جامی بود در چهارم دبیرستان به پیشنهاد دکتر باستانی پاریزی که آن زمان از دبیران دبیرستان بهمنیار بود، از رئیس آموزش و پرورش استان دریافت کرد.

تحصیلات دانشگاهی صفارزاده در رشته زبان و ادبیات انگلیسی است. وی مدتی به عنوان مترجم متون فنی در شرکت نفت کار کرد و به دنبال یک سخنرانی در اردوی تابستانی فرزندان کارگران مجبور به ترک کار شد.

صفارزاده برای ادامه تحصیل به انگلستان و سپس به آمریکا رفت و در دانشگاه آیوا هم در گروه نویسندگان بین‌المللی پذیرفته شد و هم به کسب درجه MFA نایل آمد (MFA درجه‌ای مستقل است که به نویسندگان و هنرمندانی که داوطلب تدریس در دانشگاه باشند اعطا می‌شود و نویسندگان به جای محفوظات و تاریخ ادبیات به آموختن و نقد به صورت تئوری و عملی و ... می پردازند).

صفارزاده پس از تحصیلات در خارج کشور در سال 1349 به استخدام دانشگاه ملی (شهید بهشتی) درآمد. وی پایه‌گذار آموزش ترجمه به عنوان علم و برگزارکننده نخستین نقد علمی ترجمه در دانشگاه‌های ایرانی محسوب می‌شود.

وی در زمینه شعر و شاعری به دلیل مطالعات و تحقیقات ادبی، به معرفی زبان و سبک جدیدی از شعر با عنوان شعر طنین توفیق یافت و در آغاز انقلاب اسلامی به کمک نویسندگان سرشناس کشور به تاسیس مرکزی به نام کانون فرهنگی نهضت اسلامی اقدام کرد.

دکتر طاهره صفارزاده، پس از انقلاب اسلامی از سوی همکاران خود در دانشگاه شهید بهشتی به عنوان رئیس دانشگاه و نیز رئیس دانشکده ادبیات انتخاب شد. همزمان با سرپرستی دانشکده ادبیات طرح بازآموزی دبیران را به اجرا درآورد.

به سرپرستی صفارزاده برای نخستین‌بار برای کلیه رشته‌های عملی دانشگاه‌ها کتاب به زبان‌های انگلیسی، فرانسه، آلمانی و روسی تالیف شد.

دکتر صفارزاده در سال 1371 از سوی وزارت علوم و آموزش عالی استاد نمونه اعلام شد و در سال 1380 پس از انتشار ترجمه «قرآن کریم» به افتخار عنوان خادم القرآن نایل شد.

وی در ماه مارس 2006 همزمان با برپایی جشن روز جهانی زن از سوی سازمان نویسندگان آفریقا و آسیا به عنوان شاعر مبارز و زن نخبه و دانشمند مسلمان برگزیده شد.

از طاهره صفارزاده تا کنون علاوه بر مقالات و مصاحبه‌های علمی و اجتماعی، بیش از 14 مجموعه شعر و 10 کتاب ترجمه یا نقد ترجمه در زمینه‌های ادبیات، علوم، علوم قرآنی و حدیث منتشرشده و گزیده سروده‌های او به زبان‌های گوناگون جهان ترجمه شده است.

وی در سال 1387 به علت بیماری تحت عمل جراحی قرار گرفت و چند ماه پس از آن در حالت کما در بیمارستان بستری شد. طاهره صفارزاده آبان 1387 درگذشت

برخی از آثار طاهره صفار زاده:

اصول و مبانی ترجمه، 1358

ترجمه‌های نامفهوم، 1384

ترجمه مفاهیم بنیادی قرآن مجید (فارسی و انگلیسی)، 1379

ترجمه قرآن کریم (سه زبانه متن عربی با ترجمه فارسی و انگلیسی)، 1380

ترجمه قرآن کریم (دو زبانه متن عربی با ترجمه فارسی)، 1382

ترجمه قرآن کریم (دو زبانه متن عربی با ترجمه انگلیسی)، 1385

مفاهیم قرآن در حدیث نبوی : گزیده‌ای از نهج الفصاحه با ترجمه فارسی و انگلیسی، 1384

طرح سرپرستی و ویراستاری 36 کتاب زبان تخصصی برای رشته‌های مختلف دانشگاهی، 1359-

منبع

زندگی نامه دانشمند هسته ای شهید احمدی روشن

شهید مصطفی احمدی روشن در 17 شهریور 1358 در همدان چشم به جهان گشود .

دوران راهنمایی را با رتبه عالی از مدرسه خیام همدان فارغ التحصیل شد و به دبیرستان ابن سینا رفت. پس از آن نیز در آزمون سراسری سال 77 شرکت کرد و در رشته مهندسی شیمی وارد دانشگاه صنعتی شریف شد.

وی از بسیجیان فعال بود و در دوران دانشجویی به عنوان معاون فرهنگی بسیج دانشجویی دانشگاه فعالیت می کرد.

در سال 1381 در رشته مهندسی شیمی موفق به دریافت مدرک کارشناسی شد و همچنین دارای چندین مقاله به زبان های انگلیسی و فارسی می­باشد. شهید احمدی روشن شخصی ولایتمدار و از شاگردان آیت الله خوشوقت استاد اخلاق تهران بود . معاون بازرگانی سایت نطنز شخصی شوخ و باصفا و در عین حال حدی و قاطع بود

ویژگی بارز شهید آن بود که علی‌رغم هوش بالا و استعداد فراوان در زمینه‌های علمی، همواره انسان متواضع و فروتنی بودند

شهید احمدی روشن صبح چهارشنبه 21 دی ماه 90 بر اثر انفجار یک بمب مغناطیسی در خودروی خود در میدان کتابی ابتدای خیابان گل نبی تهران بدست عوامل استکبار به شهادت رسید.

او هشتاد و پنجمین شهید دبیرستان ابن سینای همدان است.

در بخشی از پیام مقام معظم رهبری به مناسبت شهادت این شهید آمده است: رشد شتابنده‌ علمی و فتح قله‌های دانش که با همت و عزم جوانان مؤمن و غیور و توانایی چون مصطفای شهید رونق یافته، امروز قائم به هیچ فردی نیست، این یک جنبش تاریخی و برخاسته از یک عزم خلل‌ناپذیر ملی است.

در قسمتی از متن پیام خانواده او آمده است: پیام سراسر شور، محبت و بصیرت‌افزای حضرت‌عالی در رابطه با شهادت سرباز صراط مستقیم ولایت، دانشمند جوان ایران اسلامی، مصطفای شما موجب تسلّی خاطر و آرامش قلبی خانواده و بستگان گردید.اعتقاد راسخ داریم شجره طیبه انقلاب اسلامی، این یادگار حضرت امام (ره) بار دیگر با تأسی از مکتب سیدالشهدا علیه‌السلام، یکی از ثمرات جاودان خود را تقدیم اسلام عزیز کرد

اهداف دروس 1تا5 قرآن ششم دبستان

درس1

اهداف درس

١ یادآوری برخی قواعد مهم روخوانی قرآن کریم مانند علامت مد و علامت های وقف

٢ تقویت مهارت خواندن قرآن به ویژه عبارات دارای حروف ناخوانا

٣ آشنایی با برخی از آیات قرآن کریم و ترجمهٔ آنها دربارهٔ اهمیت نماز

٤ آشنایی با معنای برخی از کلمات ساده و پرکاربرد قرآن کریم

٥ تقویت توانایی درک معنای برخی از عبارات سادهٔ قرآن کریم

٦ یادآوری ویژگی های مهم رسم الخط قرآن کریم

٧ تقویت خواندن قرآن از روی مصحف کامل

٨ آشنایی با پیام قرآنی دربارهٔ نماز

 

ادامه نوشته

دانلود کتاب راهنمای تدریس قرآن کلاس ششم (کتاب معلم)

مقدمه - 476.49 کیلو بایت

بخش اول - 532.35 کیلو بایت

بخش دوم - 936.2 کیلو بایت

بخش سوم - 328.61 کیلو بایت

 

چک لیست قرآن ششم دبستان

استثنائات در قرآن

با توجه به این که در جلسه چهارم از روی قرآن کامل خوانده می شود و صفحه ای به صورت تصادفی انتخاب می شود لازم است استثنائاتی که وجود دارد از آن آگاهی داشته باشیم که در ذیل آمده است

1ـ سكت :در لغت به معناي خاموش و سكوت مي باشد و در تجويد به معناي قطع صدا در هنگام قرائت بدون تجديد نفس است .
اين قاعده فقط در چهار محل از قرآن كريم آمده است .
الف ـ آخر آيه « 1 » سوره كهف .
چنانچه آيات اول و دوم اين سوره با هم خوانده شوند بين كلمات « عِوَجاً » و « قَيِّماً » سكت داده مي شود .
توجه : پايان كلمه عوجاً در هنگام وصل به الف خوانده مي شود .
ب – آخر كلمه « مَرْقَدِنا » و قبل از كلمه هذا در سوره يس آيه 52 .
ج ـ پايان عبارت « وَ قيلَ مَنْ » قبل از كلمه راق در سوره قيمه ، آيه 27
د ـ پايان عبارت « كَلّا بَلْ » قبل از « رانَ » در سوره مطففين آيه 14 .
نشانه سكت در قرآن حرف « س » است كه در محل مورد نظر نوشته مي شود .
2ـ نحوه قرائت الف در پايان هفت كلمه از قرآن : حرف الف در پايان هفت كلمه نوشته مي شود كه چنانچه آن كلمات به وصل خوانده شوند الف تلفظ نمي شود و اگر به آن كلمات وقف گردد حرف الف خوانده مي شود .
اين كلمات عبارتند از :
اَنَا ـ لكِنّا ـ اَلظُّنُونَا ـ اَلرَّسُولَا ـ اَلسَّبيلَا ـ سَلَاسِلَا ـ قَوارِيرَا ( سوره دهر پايان آيه 15 )
3ـ كلمات دو وجهي در قرآن : تعداد شش كلمه در قرآن به دو وجه خوانده مي شوند .
الف ـ يَبصُطُ در سوره « بقره آيه 245 » به صورت يَبْسُطُ (1) خوانده مي شود .
ب ـ بَصْطَةً در سوره « اعراف آيه 69 » به صورت بَسْطَةً (2) نيز خوانده مي شود .
ج ـ مُصَيْطِرونَ در سوره « طور آيه 37 » به صورت مُسَيْطِرونَ (3) نيز خوانده مي شود .
د ـ بِمُصَيْطِرٍ در سوره « غاشيه آيه 22 » به صورت بِمُسَيْطِرٍ (4) نيز خوانده مي شود .
ه ـ ضَعْفٍ در سوره « روم آيه 54 » به ضُعْفٍ نيز خوانده شده است .
و ـ ضَعْفاً در سوره «روم آيه 54 » به ضُعْفاً نيز خوانده شده است .
4 ـ تسهيل همزه : در سوره فصلت آيه 44 « همزه دوم » در عبارت ءَاَعْجَمِيٌّ به به تسهيل خوانده مي شود .
تسهيل همزه در تجويد به معناي آن است كه آن حرف بين همزه و الف تلفظ شود يعني صفت شدت آن حذف گردد .
5 ـ نحوه خواندن عبارت بِئْسَ الِاسْمُ : هنگام خواندن عبارت بِئْسَ الِاسْمُ در سوره حجرات آيه 11 به علت در كنار هم قرار دادن دو حرف ساكن ( لْ ـ سْ ) مي بايست لام ساكن الاسم با كسره خوانده شود و همزه اول كلمه اسم در تلفظ حذف گردد .
6 ـ اشمام :در لغت به معناي اشاره به حركت ضمه و بدون صوت است .
و در تجويد به معناي به حالت در آوردن لبها مي باشد .
نون مشدد در عبارت « لا تَأْمَنّا » در آيه 11 سوره يوسف (ع) به اشمام خوانده مي شود زيرا در اصل چنين بوده است « لا تَأْمَنُنا »
7 ـ اماله كبري : در لغت به معناي ميل دادن و در تجويد به معناي ميل دادن « فتحه » به «كسره » و « الف » به « ياء » مي باشد . حرف « راء » در عبارت مَجْريها در آيه 41 سوره هود (ع) اماله كبري و ترقيق مي گردد .

در باره سوره نساء بیشتر بدانیم :

توضیح سوره :

این سوره چهارمین سوره قرآن کریم است و ۱۷۶ آیه دارد . سوره نساء از نظر ترتیب نزول،بعد از سوره ممتحنه قرار دارد . همان طور که می دانیم ترتیب کنونی سوره های قرآن مطابق با ترتیب نزول سوره ها نیست . این سوره در مدینه و پس از هجرت نازل شده است .

این سوره از نظر تعداد کلمات و حروف طولانی ترین سوره پس از سوره بقره می باشد و نظربه اینکه بحث های فراوانی در مورد احکام زنان در آن آمده ، به سوره نساء نامیده شده است .

محتوای سوره :

در قسمت هایی از این سوره،مسائل و احکامی درباره ازدواج با زنان،حقوق آنها،روابط خانوادگی و حل اختلاف و مساله ارث و طلاق و جهاد و... بیان شده است. از آیه ۱۳۶ به بعد تشریح روحیات منافقین است . به طور کلی بحث های مختلف این سوره عبارتند از :

۱. دعوت به ایمان و عدالت و قطع رابطه دوستانه با دشمنان سرسخت .

۲. قسمتی از سرگذشت پیشینیان برای آشنایی به سرنوشت جامعه های ناسالم.

۳. حمایت از نیازمندان ، مانند یتیمان .

۴. قانون ارث بر اساس یک روش طبیعی و عادلانه .

۵. قوانین مربوط به ازدواج و برنامه هایی برای حفظ عفت عمومی .

۶. قوانین کلی برای حفظ اموال عمومی .

۷. معرفی دشمنان جامعه اسلامی و بیدار باش به مسلمانان در برابر آنها .

۸. حکومت اسلامی و لزوم اطاعت از رهبر چنین حکومتی .

۹. اهمیت هجرت و موارد لزوم آن .

فضیلت قرائت سوره:

حضرت امیر المومنین (ع) فرمود : « هر کس سوره نساء را در هر جمعه بخواند از عذاب قبر مصون می ماند . » (تفسیر عیاشی ج۱ ص۲۱۵)

همچنین می فرمایند : « هر کس سوره نساء را بخواند مثل این است که ارث هر یک از وراث خود را صدقه داده و از شرک نجات می یابد و در پرتو مشیت الهی قرار می گیرد و از ستم پیشگان نجات می یابد . »

پیامبر گرامی اسلام (ص) طبق روایتی فرمود:«هر کس سوره نساء را بخواند گویا به اندازه هر مسلمانی که طبق مفاد این سوره ارث می برد ،در راه خدا انفاق کرده است و نیز پاداش کسی که برده ای را آزاد کرده به او می دهند . » (برگزیده تفسیر نمونه ج۱ ص۲۷۰)

اثرات شفا بخش سوره :

- هر گاه چیزی در مکانی گم شود آیه زیر را بنویسید و با آب باران بشویید و از آن آب در آن مکان بپاشید اگر خدا خواهد آن چیز پیدا می شود . « ان الله یامرکم ان تؤدوا الامانات . . . سمیعا بصیرا » (آیه ۵۸ )

- اگر شخصی در شهری دلش گرفته و تنگ شود و نتواند از آن محل خارج شود و به هیچ صورتی خارج شدنش میسر نشود اگر آیه« ربنا اخرجنا من هذه القریة . . . نصیرا»را بخواند وسیله ای شده و بزودی خارج می شود . (آیه ۷۵)

منبع

ترجمه منظوم آیات درس قرآن ششم دبستان:درس2 (سوره فتح آیات7تا9)

بدانید تا ارض و هفت آسمان

بود   لشکر   کردگار  جهان

حکیم است در کار خود کردگار

وی را هست  بی انتها اقتدار(7)

کسی همچو تو با صفات کمال

به  عالم  فرستاد  رب    جلال

که شاهد بر امت شوی بی نظیر

بگردی بر ایشان  بشیر و نذیر(8)

بیارید  ایمان  به  پروردگار

تو و سایر  قوم   پرهیزگار

نمائید  یاری  دین   خدا

به عزت بخوانید  باری ورا

خدا  را  پرستید  در هر مقام

نمائید تسبیح وی صبح و شام(9)

امید مجد

ترجمه آیات دروس به شعر:درس1(سوره انفال آیات 2 تا4)

کسی هست مومن که چون در میان
رود نام و ذکر خدای جهان
هراسان بگردد دلش ز آن کمال
که دارد همی ایزد ذوالجلال
بر آنها چو خوانند آیات رب
فزون گردد ایمانشان در طلب
در انجام هر گونه اعمال و کار
توکل نمایند بر کردگار(2)

کسانی که در دل به وقت نماز
به اخلاص آرند رو بر نیاز
از آن رزق کایزد به ایشان نهاد
نمایند انفاق و بخشش زیاد(3)

به تحقیق این مردمان مومنند
به یکتا خداوند خود موقنند
چه والا مقامند نزد خدا
بر آنهاست آمرزش حق روا
بیابند روزی و رزق نکو
به باغ بهشت عدن روبرو(4)

شاعر:امید مجد

فعاليت های خارج از كلاس درس قرآن ششم ابتدایی

فعاليت خارج از كلاس دانش‌آموزان بخشي از نمره‌ي ارزش‌يابي مستمر آن‌ها را شامل مي‌شود. تكليف «انس با قرآن در خانه» بخشي از اين فعاليت است كه همه‌ي دانش‌آموزان موظف به انجام آن هستند. آموزگار بايد اين تكليف دانش‌آموزان را بررسي كرده و براي افراد موفق نمره و امتياز خاصي منظور نمايد و با تدبير لازم كساني را كه تكليف خود را به خوبي انجام نمي‌دهند به اين كار ترغيب كند.

آموزگار بايد دانش‌آموزان را به انجام ساير فعاليت‌هاي خارج از كلاس تشويق كند. بديهي است استعداد، علاقه، امكانات و شرايط فردي دانش‌آموزان در كم و كيف اين فعاليت‌ها بايد لحاظ شود. برخي از اين فعاليت‌ها عبارت‌اند ‌از:

- تهيه‌ي نوار آموزشي قرآن با ساير نوارهاي قرآن و قرائت و استماع آن در خانه؛

- خواندن قرآن در خانه؛

- مطالعه‌ي كتاب هاي جانبي درباره‌ي داستان‌هاي قرآني، پيام‌هاي قرآني و آشنايي با قرآن و مطالب و موضوعات آن؛

- حفظ برخي از سوره‌ها، آيات و پيام‌هاي قرآني؛

- تلاوت قرآن با صوت خوب و زيبا؛

- نقاشي، خوشنويسي و انجام ساير كارهاي هنري درباره‌ي پيام‌هاي قرآني، داستان‌ها و ... مربوط به قرآن كريم؛

- شركت در جلسات و مسابقات قرآني مانند حضور در دارالقرآن و ساير برنامه‌هاي مشابه؛

- جمع‌آوري مطالبي درباره‌ي قرآن از مجموعه‌ي كتاب‌هاي درسي دوره‌ي ابتدايي؛

- توجه به اخبار روز قرآني و بيان برخي از آن‌ها در كلاس؛ با استفاده از روزنامه‌ها، راديو و سيماي قرآن، برنامه هاي اخباري صدا و سيما و ...

- توليد روزنامه هاي ديواري خاص قرآن يا ارائه‌ي مطالب مربوط به قرآن در روزنامه‌هاي ديواري مدرسه؛

- توانايي دانش‌آموزان در معنا كردن عبارات قرآني.

بديهي است آموزگار مي‌تواند در چارچوب برنامه‌ي آموزش قرآن و متناسب با اصول، محتوا و روش‌هاي آن، دانش‌آموزان را به هر فعاليت مناسب ديگري نيز ترغيب و تشويق كند.

قابل ذكر است كه نبايد پرداختن به فعاليت‌هاي خارج از كلاس، فعاليت اصلي آموزش قرآن را تحت الشعاع قرار دهد.

روش آموزش و تمرین یادآوری‌ها درس قرآن ششم دبستان

در پایان هر پنج درس یک یادآوری از آموخته های قبلی پیش بینی شده است. انجام فعالیت‌های یادآوری به منظور تمرین و تثبیت مهارت‌های کسب شده و ایجاد تنوع و جذابیت در سبک‌های یادگیری است.

دو نکته :

1- فعالیت‌های این بخش در یک جلسه و در کلاس و با نظارت آموزگار انجام می‌شود.

2- این نوع فعالیت ها هرگز به عنوان نمونه سؤال های آزمون کتبی نیست. و انجام آن ها تنها در ارزش یابی مستمر دانش آموزان نمره و امتیاز مثبت دارد.

انس با قرآن در خانه درس قرآن ششم دبستان

در سال های قبل جلسه ی آخر هر درس به انجام انس با قرآن در خانه اختصاص داشت و یک ساعت کامل آموزشی به طول می انجامید. در کتاب جدید التالیف, این بخش به آخرین فعالیت هر یک از جلسات چهارگانه منتقل شده است.

از اهداف مهم این بخش, آگاه نمودن والدین نسبت به فعالیت‌های قرآنی دانش‌آموز در خانه و درخواست از آنها در نظارت بر این فعالیت‌ها و کمک به فرزندان خود است.

دو نکته :

1- به منظور تمرین و تثبیت مهارت‌های مورد نظر هر درس, نسبت به انجام تکالیف انس با قرآن در خانه, تأکید و سفارش لازم صورت پذیزد.

2- معلم در ابتدای جلسه ی بعد از انجام فعالیت انس با قرآن در خانه ارزیابی به عمل آورده و نتیجه را در ارزش یابی مستمر دانش آموزان لحاظ کند

روش و مراحل آموزش داستان‌های قرآنی کتاب درسی قرآن ششم ابتدایی

1- داستان های قرآنی کتاب, توسط معلم به یکی از شیوه‌های قصه‌گویی ( قصه‌خوانی، قصه‌گویی، تصویرخوانی، استفاده از کارت قصه ) بیان می شود.(مثل داستان شق القمر در درس ۷)

2- متن داستان از روی کتاب توسط چند دانش‌آموزان خوانده می شود.

دو نکته :

1- از بیان مطالب خارج از متن کتاب و نیز غیر مستند پرهیز شود.

2- از طولانی شدن زمان داستان‌گویی پرهیز شود ( حد اکثر حدود 15 دقیقه )

روش و مراحل آموزش مفاهیم قرآن ششم دبستان

در جلسه ی دوم هر درس, پس از آموزش قرائت, آیاتی از قرآن همراه با معنی آن ها آمده است.

1- معلم از دانش آموزان می خواهد که هر یک عبارتی از آیات را همراه با ترجمه بخوانند.

2- از دانش آموزان می خواهد تمرین اول کار در کلاس را ابتدا به صورت انفرادی و سپس در گروه انجام دهند.

3- معلم, ضمن حضور در بین اعضای هر گروه, بر فعالیت آن ها نظارت کرده و راهنمایی های لازم را ارائه می کند.

4- از هر گروه می خواهد ضمن خواندن هر بند پاسخ خود را بگویند و معلم از دیگر گروه ها می خواهد تا اشنباه احتمالی خود را تصحیح کنند.

5- تمرین دوم وسوم نیز مانند تمرین اول انجام می شود.

روش و مراحل آموزش قرائت سوره‌های کتاب درسی قرآن ششم ابتدایی

1- معلم ضمن معرفی سوره و آیات مورد نظر دانش آموزان را برای شنیدن قرائت نوار آماده می کند.

2- از دانش آموزان می خواهد ضمن خط بری از روی کتاب درسی و یا قرآن کامل, بار اول به قرائت عبارت قرآنی گوش کنند و بار دوم همراه با آن بلند بخوانند.

3- از دانش آموزان داوطلب می خواهیم که آیات درس را شبیه نوار یا حداقل به صورت معمولی و روان بخوانند.

4- به عنوان تکلیف انس با قرآن در خانه, از دانش آموزان می خواهیم همان آیات و یا ادامه ی آیات را به کمک لوح فشره ی کتاب گویا از روی قرآنی که در خانه دارند, بخوانند.

نکات مهم در آموزش قرائت

1- معلم از سلامت ضبط صوت و نوار و آماده بودن محل مورد نظر نوار, اطمینان حاصل می کند.

2- تنظیم بلندی صدای ضبط صوت متناسب با کلاس, به نحوی باشد که ضمن شنیدن همه ی دانش‌آموزان برای سایر کلاس‌ها نیز مزاحمت ایجاد نشود.

3- هنگام پخش قرائت، معلم دقت می‌کند که همه ی دانش‌آموزان کلمات و عبارات را از روی کتاب درسی خود ببینند و هم‌چنین به دستور نوار عمل کنند.

4- توجه شود که صدای دانش‌آموزان نباید از صدای نوار بلندتر باشد.

5- معلم سعی می کند آموزش قرائت و زیباخوانی آیات که از خواندن دسته‌جمعی شروع می‌شود, به تدریج به خواندن زیبای فردی نیز برسد.

6- گاهی دانش‌آموزان از تفاوت تلفظ برخی از کلمات در نوار با شکل روخوانی آنها سؤال می‌کنند. در پاسخ گفته می‌شود هر دو شکل صحیح است، فقط در نوار زیباتر خوانده شده است.

7- چنانچه دانش‌آموزی سوره‌ها یا عبارات قرآنی کتاب درسی را از نوار زیبا و به لحن عربی بخواند او را تشویق می‌کنیم اما نباید سایر دانش‌آموزان را به خواندن این گونه, اجبار کرد.

روش های رفع اشکالات روخوانی دانش آموزان در درس قرآن ششم ابتدایی

رفع اشکالات روخوانی دانش آموزان توسط معلم , مهم ترین بخش آموزش در کلاس های سوم تا ششم ابتدایی است؛ برای این منظور توجه به نکات زیر ضروری است.

1- آن دسته از معلمین محترمی که در این زمینه دچار ضعف هایی هستند, در اسرع وقت و به هر شکل ممکن, نسبت به کسب مهارت کامل روان خوانی آیات درسی کتاب, اقدام لازم را انجام دهند. توصیه ی ما استماع و تلاوت آیات از طریق نوارها و لوح های فشرده است.

2- معلم در هنگام تدریس و رفع اشکالات روخوانی, به دانش‌آموز فرصت بدهند تا به پایان عبارت قرآنی ( جمله ) برسد

3- معلم پس از تشویق زبانی از دانش آموز می خواهد عبارت (جمله ) را یک بار دیگر بخواند.

نکته ی مهم :اِشکال روخوانی اغلب دانش آموزان در بار دوم بر طرف می شود. اما اگر اِشکال, بر طرف نشد معلم یکی از این چهار روش زیر را انجام می دهد :

روش اول :از دانش آموز می خواهیم سرعت خود را کاهش دهد و با دقت کلمه ی مورد نظر را بخواند.

روش دوم : از دانش آموز می خواهیم کلمه ی مورد نظر را بخش خوانی کند.

روش سوم : ضمن مقایسه ی شکل غلط کلمه با شکل درست آن, از دانش آموز می خواهیم شکل صحیح را بگوید. و پس از گفتن شکل صحیح, دانش آموز را تشویق می کنیم.

روش چهارم : در صورتی که هیچ یک از روش های سه گانه در رفع اشکال روخوانی دانش آموز, سود مند نبود, خواندن معلم می تواند به عنوان آخرین راه علاج باشد. اما این روش را به عنوان روج رایج توصیه نمی کنیم.

تذکر مهم : از سخت گیری و سهل انگاری در باره ی رفع اشکالات روخوانی قرآن بپرهیزید. و به یاد داشته باشید شکل و مدت زمان رفع اشکال نباید منجر به خستگی دانش‌آموز مورد نظر یا سایر دانش‌آموزان شود.

مراحل تدریس روخوانی قرآن ششم ابتدایی

1- پیش خوانی : آیات درس توسط هر یک از دانش آموزان به صورت انفرادی خوانده می شود. ( حدود 5 دقیقه )

2- خواندن در گروه : معلم می تواند به دو شکل عمل کند :

شکل اول : از همه ی دانش آموزان می خواهد آیات آن صفحه را در گروه بخوانند. ( حدود 5 دقیقه)

شکل دوم : آیات صفحه را بین گروه ها تقسیم کند. ( حدود 5 دقیقه )

3- خواندن برای کلاس : معلم ابتدا از دانش آموزان علاقمند و مستعد و سپس از بقیه ی دانش آموزان می خواهد که هر یک حدود یک سطر از آیات درا بخوانند.

نکات مهم در آموزش روخوانی

1- رعایت ترتیب در انجام هریک از مراحل فوق ضروری است.

2- توجه جدی معلم به تقدم آموزش روخوانی بر پخش نوار کمک شایانی به تحقق اهداف پیش بینی شده می کند.

3- با توجه به اهمیت کسب مهارت خواندن از طریق حس بینایی که ضرورت فراوانی دارد؛ لذا معلم در آموزش خواندن آیات درس ( ونیز سایر بخش های کتاب ) از خواندن آیات و عبارات جداً خودداری کند. ( مگر موارد خاص و ضروری مانند مرحله ی آخر رفع اشکالات روخوانی دانش آموزان )

4- در این جا نیز معلم به روش های رفع اشکالات روخوانی و روان خوانی توجه جدی داشته باشد.

ساختار دروس و محتوای کتاب آموزش قرآن پایه ی ششم ابتدایی

کتاب جدید التألیف آموزش قرآن پایه ی ششم ابتدایی دارای14 درس و 3 یادآوری است و هر درس آن در 4 جلسه به تدریس می‌شود.

نکته ی مهم :هر درس کتاب آموزش قرآن پایه ی ششم ابتدایی در چهار جلسه تدریس می شود. و در هر جلسه معمولاً به آموزش و تدریس دو موضوع عمده و اصلی پرداخته می شود. .موضوعات اصلی ارائه شده در هر جلسه به شرح زیر است :

جلسه ی اول

آموزش روخوانی یک صفحه از سوره و رفع اشکالات روخوانی دانش آموزان ( یک زنگ کامل )

جلسه ی دوم

1- آموزش قرائت صفحه قبل با استفاده از نوار آموزشی ( نیمه ی اول ساعت آموزشی )

2- کار در کلاس ( آموزش مفاهیم قرآن ) ( نیمه ی دوم ساعت آموزشی )

جلسه ی سوم

1-آموزش روخوانی یک صفحه از سوره و رفع اشکالات روخوانی دانش آموزان ( نیمه ی اول ساعت آموزشی )

2- آموزش پیام قرآنی ( نیمه ی دوم ساعت آموزشی )

جلسه ی چهارم

1- خواندن از روی قرآن کامل ( دو سوم ساعت آموزشی )

2- آموزش یک نکته از هزاران ( یک سوم پایانی ساعت آموزشی )

شیوه ارزش‌يابي پاياني درس قرآن ششم ابتدایی

ارزش‌يابي پاياني از دانش‌آموزان پايه ي ششم ابتدايي در پايان هر نيم سال به صورت شفاهي به شرح زير انجام مي‌شود :

رديف	مواد ارزش‌يابي	ميزان ارزش‌يابي	نمره	سطح انتظار
1	روخواني آيات جلسه ي اول دروس	حدود چهار سطر	9	خواندن به صورت معمولي و روان
2	روخواني آيات جلسه ي سوم دروس	حدود چهار سطر	9	خواندن به صورت شمرده و آرام
3	پيام قرآني	دو پيام	2	پس از روخواني پيام قرآني و ترجمه‌ي آن از روي كتاب، بتواند با استفاده از تصاوير كتاب يا بدون آن، مفهوم پيام را به زيان خود توضيح دهد يا نمونه و مصداقي از آن را بيان كند.
جمع			20

تبصره :

هر دانش‌آموز مي‌تواند با توجه به هر يك از موارد زير و در مجموع حداكثر 2 نمره‌ي تشويقي كسب كند :

1- قرائت آيات، تقريباً شبيه نوار آموزشي

2- روان خواني حدود نيم صفحه از مصحف كامل

3- حفظ يك صفحه ( يا به ميزان يك صفحه از آيات مختلف) از صفحات قرآني كتاب درسي

4- حفظ حداقل چهار پيام قرآني از پيام‌هايي كه در هر نيم‌سال تدريس شده است.

شيوه‌ي كسر نمره در ارزش‌يابي پاياني

الف – روخواني :

1- كسر نمره به علت غلط خواندن : به ازاي هر كلمه ي غلط خوانده شده، نيم (5/0) نمره كسر مي‌شود. در صورت تصحيح غلط توسط دانش‌آموز- با تذكر يا بدون تذكر معلم- نمره‌اي كسر نمي‌شود.

2- كسر نمره از نظر كيفيت و سرعت خواندن : در صورتي كه دانش‌آموز نمي‌تواند آيات و عبارات قرآني كتاب درسي را مطابق سطح انتظار بخواند و يا مكث و برگشت‌هاي زياد دارد, با توجه به ميزان نقص, علاوه بر غلط هاي اعرابي، حداكثر دو نمره كسر مي‌شود.

ب – پيام قرآني :

اگر دانش‌آموز پس از خواندن متن و ترجمه‌ي پيام از روي كتاب, نتواند درباره‌ي آن توضيح دهد يا مصداقي را بيان كند و يا توضيح ارائه شده خيلي از مفهوم پيام دور باشد, نمره‌ي آن پيام را (هر پيام يك نمره) كسب نمي‌كند و يا به ميزان نقص, از نمره‌ي آن پيام كسر مي‌شود.

تذكر : در ارزش‌يابي هميشه به نكات زير توجه داشته باشيد :

1- ارزش‌يابي نبايد موجب تضعيف علاقه‌ي دانش‌آموزان به درس قرآن شود. از اين‌رو, بايد از سخت‌گيري‌هاي بي‌جا پرهيز كرد يا به نحوي ارزش‌يابي را انجام داد كه دانش‌آموزان, آن را جزئي از فرايند يادگيري احساس كنند تا محيط اضطراب‌آور همراه با فشار رواني ايجاد نشود.

2- مهارت روخواني قرآن, به‌تدريج كسب مي‌شود, از اين‌رو, نبايد انتظار داشت كه همه يا بيش‌تر دانش‌آموزان مهارت روخواني آيات يك درس را در زمان تدريس به‌طور كامل كسب كنند. هر دانش‌آموز با توجه به استعداد خود, اين مهارت را به‌تدريج در دروس بعدي به‌دست مي‌آورد.

3- با توجه به اصل تفاوت‌هاي فردي بهتر است از دانش‌آموزان ضعيف‌تر از قسمت‌هاي ساده‌ي كتاب پرسش كرد.

4- فرصت رفع اشكال را براي دانش‌آموزان فراهم آوريد تا بتوانند اشتباه خود را تصحيح كنند. براي مثال, تذكر براي برگشت و صحيح خواندن, در صورتي كه موجب اضطراب بيش‌تر دانش‌آموزان نشود, مناسب و مفيد است.

5- از بخش هاي داستان، بيش تر بدانيم و كار در كلاس ارزش يابي پاياني به عمل نمي آيد.

روش تدریس پیام قرآنی

هر يک از پيام‌هاي قرآني به شيوه‌ي زير تدريس مي‌شود.

1- روخوانی پیام قرآنی و ترجمه ی آن :

پیام قرآ نی توسط چند دانش آموز که مسلط تر هستند خوانده می شود و هر بار بقیه ی دانش آموزان به صورت دسته جمعی تکرار می کنند. سپس یکی از دانش آموزان ترجمه ی پیام را می خواند.

2- بیان مفهوم پیام :

آموزگار به کمک تصاویر مربوط به پیام ، به روش پرسش و پاسخ و با مشارکت دانش آموزان ، آن ها را با مفهوم پیام آشنا می کند . برای درک بهتر پیام ، از دانش آموزان می خواهیم مصادیق و نمونه های دیگری از مفهوم پیام را بیان کنند.

3- بحث و گفت و گو درباره‌ي مفهوم پيام:

مفهوم هر پيام قرآني به کمک مجموعه‌اي از تصاوير حاوي مصداق و نمونه‌اي از موضوع پيام يا داستان و شعري بيان شده است. آموزگار از دانش‌آموزان مي‌خواهد با توضيح تصاوير يا خواندن داستان و شعر،‌درباره‌ي موضوع پيام با دوستان خود در گروه گفت و گو کنند. پس از کار گروهي، از چند گروه خواسته مي‌شود تا درباره‌ي پيام توضيح دهند. آموزگار با پرسش و پاسخ و گفت و گو با دانش‌آموزان،‌مطالب دانش‌آموزان را جمع‌بندي، تکميل و هدايت مي‌کند. آموزگار مي‌تواند براي تعميق درک مفاهيم،‌از وقايع زندگي،‌داستان،‌شعر، ضرب‌المثل و ... نيز استفاده کند. بدين ترتيب با مشارکت فعال دانش‌آموزان،‌مفهوم پيام به کمک مثال و نمونه‌اي که در کتاب آمده است روشن مي‌شود.

4- بيان مصاديق جديد:

پس از روشن شدن مفهوم پيام، آموزگار از دانش‌آموزان مي‌خواهد که مصاديق و نمونه‌هاي جديدي را درباره موضوع پيام بيان کنند يا در فرصت‌هاي بعدي درباره موضوع پيام نقاشي بکشند يا خاطره بنويسند و ...اين امر، زمينه‌ي تثبيت يادگيري و خلاقيت را فراهم آورده و ساير مهارت‌هاي آن‌ها را نيز تقويت مي‌کند.

تذکر: آن چه در آموزش پيام‌هاي قرآن اهميت دارد، يکي آشنايي و انس دانش‌آموزان با پيام‌ها و معارف قرآني و استفاده از آن‌ها در زندگي خويش است و ديگري مشارکت خلاق دانش‌آموزان در فرايند ياددهي – يادگيري است. از اين رو هر چند حفظ کردن متن پيام‌ها مفيد است؛ ولي نبايد بر حفظ پيام‌هايا ترجمه‌‌ي آن‌ها اصرار ورزيد. در اين باره در بخش ارزش‌يابي بيش‌تر گفت و گو خواهيم کرد.

5- در ذيل پيام‌هاي قرآني، برخي از کلمات آشنا و پرکاربرد در فارسي، ترجمه شده است يا از دانش‌آموزان خواسته شده که با مقايسه ترجمه و متن پيام، به معناي کلمه پي‌ببرند. آموزگار از دانش‌آموزان مي‌خواهد تا اين کار را انجام دهند و پاسخ آن‌ها را تصحيح مي‌کند.

چند توصيه

1- شايسته است که آموزگار در فرصت‌هاي مناسب حتي در زنگ‌هاي غير از درس قرآن، با توجه به رفتار دانش‌آموزان يا پيشامدهاي مختلف،‌ايشان را به مفهوم پيام‌هاي قرآني توجه دهد. مثلاً وقتي دو دانش‌آموز برخورد لفظي و مشاجره پيدا مي‌کنند به آن‌ها بگوييم عزيزان يادتان هست که خدا در قرآن مي‌فرمايد: وَالصُّلحُ .... چه؟آري،‌آفرين،‌ وَالصُّلحُ خَيرٌ؟ تا دانش‌آموزان در موقعيت‌هاي مناسب‌،روح و جان پيام قرآني رادرک کنند.

2- مي‌توانيد دانش‌آموزان را به انجام برخي فعاليت‌هاي خارج از کلاس مربوط به پيام‌هاي قرآني مانند نوشتن پيام‌ها، کشيدن تصاوير مربوط به آن‌ها در روزنامه‌ي ديواري تشويق کنيد. بديهي است دانش‌آموزاني که چنين فعاليت‌هايي را انجام مي‌دهند بايد به نحو مناسب تشويق شوند.

3- در زمان‌هاي مناسب – کلاس قرآن يا ساير کلاس‌ها- دانش‌آموزان مي‌توانند پيام‌هايي را که تا کنون آموخته‌اند به صورت دسته جمعي يا انفرادي بخوانند.

4- نوشتن پيام‌هاي قرآني بر روي مقواي مناسب و نصف آن در کلاس در طول هفته و تعويض آن با پيام جديد.

5- مناسب است با هماهنگي مدير مدرسه برخي از پيام‌ها و تصاوير مربوط به آن‌ها به صورت زيبا و جذاب بر روي ديوارهاي مدرسه،‌نقاشي و خوشنويسي شود.

6- سعي شود کلمات هم خانواده‌ي لغات معنا شده‌ي ذيل هر پيام تا حدي که در فارسي رايج است به کمک دانش‌آموزان وهدايت معلم پيدا شود.

۷-می‌توان علاوه بر استفاده از روش گفت‌وگوی دانش‌آموزان درباره ی مفهوم پیام قرآنی از سایر روش‌های متنوع و جذاب مانند نمایش، نوشتن چند جمله کوتاه، نقاشی و ... درباره ی مفهوم پیام استفاده کرد.

۸-کسب مهارت تفکر و تقویت آن از ارکان مهم برنامه ی درسی ملی و نیز از اهداف مهم پیام قرانی است؛ بنا بر این معلمان گرامی از متکلم وحده بودن در این بخش و نیز ارائه ی سخنرانی بپرهیزند و ضمن توجه به نعامل چند جانبه با کلاس, دانش آموزان را در رسیدن به اهداف پیش بینی شده, راهنمایی کنند.